پسر بچه ای که قصد کاشتن سیب زمینی داشت گنج هایی گرانبها پیدا کرد.پسربچهای اهل اسکاتلند در حال کاشتن سیب زمینی در حیاط مدرسه خود، بهطور ناگهانی گنج هایی گرانبها متعلق به دوران مصر باستان را کشف کرد!
هفتاد و یک سال پیش، پسربچهای در اسکاتلند که بهعنوان جریمه در حیاط مدرسهاش در حال کاشتن سیب زمینی بود، بهطور اتفاقی یک مجسمه مصری را پیدا کرد. این مجسمه نخستین نمونه از چندین مجسمهای بود که در حیاط مدرسه این نوجوان اسکاتلندی یافت شد. در آن زمان باستان شناسان به هیچ وجه نمیدانستند که این مجسمههای مصری چگونه سر از حیاط این مدرسه در اسکاتلند درآوردهاند! با این وجود به نظر میرسد امروز به کشف این راز نزدیکتر شدهایم.
راز پیدا شدن این گنج گرانبها چه بود؟
بین سالهای 1952 تا 1984 چندین مجسمه گرانبهای مصری در زمینهای منطقهای موسوم به Melville House در ناحیه فایف کانتی اسکاتلند پیدا شد. این ناحیه در خلال جنگ جهانی دوم پناهگاهی برای سربازان بوده و پس از آن نیز به یک مدرسه شبانهروزی تبدیل شد. دانش آموزان و مسئولین این مدرسه به محض پیدا کردن هریک از این آیتمهای قدیمی آن را به موزه تحویل میدادند و باستان شناسان نیز اصالت و قدمت آنها را یکی پس از دیگری تایید میکردند! با این وجود هیچکس نمیدانست این گنج گرانبها چطور سر از اسکاتلند درآورده است!
این کلکسیون قدمتی ۴۰۰۰ ساله داشته و از ماسه سنگ قرمز ساخته شده است. علاوه بر این، چندین تمثال ساخته شده از برنز و سرامیک متعلق به سالهای بین ۱۰۶۹ تا ۳۰ سال پیش از میلاد، یعنی پیش از فتح مصر توسط رومیها نیز در این کلکسیون شگفتانگیز حضور دارند. مارگارت میتلند، مسئول موزه ملی اسکاتلند با ستایش این مجسمهها، آنها را معجزههای هنری مصر باستان توصیف کرده است.
مجموعا 18 مجسمه باستانی در منطقه Melville House اسکاتلند کشف شدهاند که تنها آثار باستانی متعلق به دوره مصر باستان هستند که در این کشور پیدا شدهاند. در عین حال به نظر میرسد باستان شناسان داستان این مجسمهها و چگونگی رسیدن آنها به اسکاتلند را پیدا کردهاند. در این زمینه، الیزابت گورینگ، مسئول سابق موزه سلطنتی اسکاتلند ضمن این که ماجرای کشف این مجسمههای مصری را عجیبترین داستان خود در طول سالهای اکتشافش توصیف میکند، فرضیه خود در خصوص چگونگی راه یافتن این مجسمهها به اسکاتلند را با رسانههای این کشور در میان گذاشت.
سال ۱۹۸۴ چندین کودک نوجوان به گورینگ مراجعه کرده و یک مجسمه مصری ساخته شده از برنز که یکی از آنها به کمک فلزیاب پیدا کرده بود را به او نمایش میدهند. به دنبال این اتفاق، گورینگ تصمیم گرفت در این خصوص به تحقیق و جستجو بپردازد. نتیجه تحقیق او این شد که پیشتر در سالهای ۱۹۵۲ و ۱۹۶۶ دو مجسمه مصری دیگر در همین منطقه کشف شده بودند. یکی از این دو از جنس ماسه سنگ بود و تصویر یک سر را نشان میداد و دیگری تمثالی برنزی بود که گاو نر آپیس را به تصویر میکشید.
مدتی بعد گورینگ شخصا اقدام به کاوش در این منطقه کرد و چندین مجسمه مصری دیگر را در حیاط مدرسه کشف نمود. از جمله این مجسمهها میتوان به تمثال برنزی الهه مصری ایزس و فرزندش هروس در کنار پلاک سرامیکی نشاندهنده چشم معروف هروس اشاره کرد.
چشم هروس
تلاشهای پیشین برای یافتن دلیل حضور این مجسمهها در اسکاتلند بیثمر مانده بود. با این حال اکنون محققین معتقدند که آنها توسط الکساندر لزلی ملویل به اسکاتلند آورده شدهاند. او که وارث منطقه Melville House به شمار میرفت در سال 1856 به مصر سفر کرد و یک سال پیش از بازگشت به انگلستان هم از دنیا رفت.
بر اساس گزارشهای رسمی موجود، در آن زمان، دورهگردها و دستفروشهای مصری مجسمههای عتیقه و بسیار گرانبهای متعلق به دوره فراعنه را به گردشگران و خارجیها میفروختند. بنابراین احتمالا ملویل نیز در سفر خود به مصر تعدادی از آنها را خریداری کرده بود. همچنین پس از مرگ او احتمالا خانواده و نزدیکانش، اموال و عتیقهجات او اعم از این مجسمهها را به ساختمانی جداگانه منتقل کرده و پس از مدتی هم آنها را فراموش کردند!
مارگارت میتلند در خصوص ماجرای اسرارآمیز این گنج گرانبها گفت:کشف این مجسمههای عتیقه مصری در اسکاتلند که بیش از صد سال در حیاط خانهای مدفون بودهاند نشانگر اهمیت جمعآوری کلکسیون آیتمهای نادر توسط اروپاییها در قرن ۱۹ میلادی و تاریخ پیچیده این کار بوده است.
در همین خصوص همچنین گورینگ نیز ماجرای کشف مجسمههای عتیقه مصری در اسکاتلند را داستانی اسرارآمیز خواند که حاوی رازهایی است که ممکن است هرگز کشف نشوند. نتایج کامل این پژوهش بهزودی در مجلات علمی باستان شناسی چاپ خواهد شد.